به گزارش ايرنا، آب به عنوان بخشي از حيات محيط‌زيست و مولفه بنيادي براي هر الگوي توسعه، جايگاه محوري و بااهميتي در مباحث پيشرفت و توسعه پايدار دارد. در اين ميان تامين آب پايدار براي بخش کشاورزي که تامين‌کننده امنيت غذايي هر کشوري است و از فاکتورهاي کسب استقلال سياسي و اقتصادي به شمار مي‌رود از اهميت دوچنداني برخوردار مي‌شود.
تامين آب پايدار براي کشورهايي نظير ايران که در منطقه خشک و نيمه‌خشک جهان واقع شده است و در سال‌هاي اخير با پديده خشکسالي و تغيير اقليم روبرو است مي‌تواند بحران بزرگي شکل دهد از همين رو توسعه و بهبود مديريت منابع آب براي قابليت تداوم کشاورزي در کشور و براي استان‌هايي نظير چهارمحال و بختياري که با خشکيدگي شديد دشت‌هاي خود مواجه است امري ضروري به نظر مي‌رسد.
چهارمحال و بختياري با وجود اينکه از منابع آب سطحي قابل توجهي برخوردار است و سرچشمه رودخانه‌هاي بزرگ کارون، زاينده‌رود و بخشي از دز به شمار مي‌رود اما در سال‌هاي گذشته سهم شرب، صنعت و به ويژه کشاورزي اين استان از منابع آب سطحي ديده نشد و با فشار بر منابع آب زيرزميني اکنون تمامي ۱۰ دشت اصلي اين استان ممنوعه و ممنوعه بحراني اعلام شده است و براي تداوم فعاليت‌هاي کشاورزي و لزوم توليد محصول با توجه به افزايش جمعيت و تامين امنيت غذايي توجه به اين حوزه امري اجتناب‌ناپذير است.
با روي کار آمدن دولت سيزدهم يکي از وعده‌هاي دولت و به ويژه استاندار چهارمحال و بختياري تامين آب پايدار براي بخش‌هاي شرب، کشاورزي و صنعت براي اين استان بود که اين مهم پس از گذشته حدود 1.5(يک سال و نيم) از عمر اين دولت به اذعان مسوولان و همچنين متوليان بخش خصوصي و نماينده صنف کشاورزان بخوبي در حال تحقق است و نه تنها براي برخي طرح‌هاي کشاورزي اين استان مجوز برداشت از آبهاي سطحي صادر شده بلکه با اجراي طرح‌هايي نظير جهش توليد در ديمزارها و اصلاح الگوي کشت و توسعه سامانه‌هاي نوين آبياري گام‌هاي بزرگي در راستاي مصرف بهينه آب و ارتقاي راندمان در اين بخش شکل گرفته که اين موضوع همواره يکي از تاکيدات رييس‌جمهور بوده است.
در همين راستا با برگزاري ميزگردي با عنوان "رشد توليد و تامين آب پايدار بخش کشاورزي" با حضور محمدکاظم منزوي؛ سرپرست معاونت هماهنگي امور اقتصادي استانداري، حسين برزگر؛ رييس سازمان جهادکشاورزي استان و مرتضي درخشان رييس اتاق اصناف کشاورزان استان چهارمحال و بختياري به بررسي سياست دولت سيزدهم در حوزه حکمراني آب و به طور خاص در بخش کشاورزي، برنامه‌ها و سياست‌هاي وزارت جهادکشاورزي و سازمان تابعه آن در استان در خصوص نحوه تامين و انتقال آب براي مزارع و باغات و ارتقاي بهره‌وري آب در توليد محصولات کشاورزي و همکاري و مشارکت کشاورزان با سياست‌هاي دولت پرداخته شده که مشروح آن را در ادامه مي‌خوانيد:
تامين آب از طريق مهار آبهاي سطحي و افزايش بهره‌وري
معاون هماهنگي امور اقتصادي استاندار چهارمحال و بختياري در اين ميزگرد تامين آب از طريق طرح‌هاي انتقال آب به ويژه در حوزه سدسازي، تامين منابع مالي براي آن و افزايش بهره‌وري در بخش کشاورزي را از مهمترين سياست‌هاي دولت سيزدهم در مبحث حکمراني آب اعلام کرد و گفت: در سفر رييس‌جمهور به استان به تمامي اين سياست‌ها توجه ويژه‌اي شد به‌طوري‌که اعتبار قابل توجه‌اي براي ايجاد زيرساخت‌هاي مناسب براي انتقال آب، احداث مجتمع‌هاي کشاورزي گلخانه‌اي و دامپروري و تکميل سدهاي انتقال آب در استان به تصويب رسيد.
تامين و انتقال آب به ويژه در حوزه سدسازي، تامين منابع مالي براي آن و افزايش بهره‌وري در بخش کشاورزي از مهمترين سياست‌هاي دولت سيزدهم در مبحث حکمراني آب استمحمدکاظم منزوي افزود: در همين راستا در سال گذشته تمرکز خود را بر برنامه‌ريزي در اين حوزه‌ها معطوف کرده و امسال با تزريق اعتبارات سفر اين برنامه‌ها در راستاي توسعه مجتمع‌هاي کشاورزي، طرح‌هاي انتقال آب و اجراي طرح‌هاي مهمي نظير الگوي کشت در حال عملياتي شدن است.
نگاه علمي دولت به حکمراني مطلوب آب
وي با بيان اينکه دولت به بحث حکمراني آب نگاه علمي دارد و تلاش دارد تا با بهره‌گيري از ظرفيت‌هايي نظير مرکز تحقيقات کشاورزي در توسعه بخش کشاورزي با مصرف بهينه آب گام بردارد، اظهار داشت: اين مهم نيز در استان به جد پيگيري مي‌شود و ماهانه با برگزاري يک جلسه در اين مرکز راهکارهاي افزايش توليد محصولات کشاورزي با استفاده از آب کمتر مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
معاون هماهنگي امور اقتصادي استاندار چهارمحال و بختياري خاطرنشان کرد: استفاده از کشت‌هاي تلفيقي که سال گذشته در مزارع موسير استان اجرايي شد و يا کشت‌هاي جديد در حوزه دانش‌بنيان از جمله اين فعاليت‌ها در استان به شمار مي‌رود و نشان مي‌دهد که دولت تنها به دنبال تامين آب براي بخش کشاورزي نيست بلکه در کنار آن به ارتقاي بهره‌وري اين بخش نيز توجه دارد.
منزوي اجراي طرح‌هاي آبخيزداري را از ديگر طرح‌هاي مهم دولت در حوزه حکمراني آب عنوان کرد و گفت: در سال گذشته ۱۸ طرح در استان تدوين و مصوب شد که اميد مي‌رود امسال با اختصاص اعتبار مناسبي بتوان آن را به مرحله اجرا گذاشت.
وي خاطرنشان کرد: اجراي چندين سد از جمله سد غدير باباحيدر، آقبلاغ، بيدکان و گهرو نيز در دستور کار استان قرار دارد که با تکميل آن آب موردنياز بخش کشاورزي استان نيز تا حد زيادي تامين و تنگناهاي موجود برطرف مي‌شود.
توليد يک ميليون و ۶۳۰ هزار تن محصول به ارزش ۳۰ هزار ميليارد تومان در استان
رييس سازمان جهادکشاورزي چهارمحال و بختياري نيز در اين ميزگرد با تشريح وضعيت بخش کشاورزي و توليدات اين بخش در استان، اظهار داشت: ۲۵۰ هزار هکتار سطح زير کشت محصولات کشاورزي در استان داريم که از اين ميزان يک ميليون و ۶۳۰ هزار تن محصول به ارزش ۳۰ هزار ميليارد تومان توليد مي‌شود.
حسين برزگر افزود: سهم بخش کشاورزي استان در توليد ناخالص داخلي استان ۲۱ درصد و سهم اشتغال آن ۲۲ درصد است در حالي که اين شاخص‌ها به ترتيب در کشور ۸.۴ و ۱۶ درصد است که نشان از جايگاه قابل توجه بخش کشاورزي در شاخص‌هاي اقتصادي استان دارد.
وي خاطرنشان کرد: سال گذشته نيز ۲ هزار و ۴۵۴ شغل جديد در بخش کشاورزي استان ايجاد شد که بر اساس آن توانستيم ۱۰۲ درصد تعهدات خود در سامانه رصد را ايفا کنيم.
آب مصرفي بخش کشاورزي استان کمتر از منابع تخصيصي
رييس سازمان جهادکشاورزي چهارمحال و بختياري در خصوص نسبت منابع و مصارف آب در بخش کشاورزي استان نيز توضيح داد: در حالي که يک ميليارد و ۲۵۷ ميليون مترمکعب آب به بخش کشاورزي استان اختصاص دارد و ۴۳۸ ميليون مترمعکب آن حقابه و مابقي تخصيص است اما سال گذشته ۶۲۴ ميليون مترمکعب آب در استان مصرف و در مجموع سالانه به طور متوسط ۷۵۰ ميليون مترمکعب آب در اين بخش مصرف مي‌شود.
در حاليکه يک ميليارد و ۲۵۷ ميليون مترمکعب آب به بخش کشاورزي استان اختصاص دارد اما سال گذشته ۶۲۴ ميليون مترمکعب آب در اين بخش مصرف شدبرزگر با بيان اينکه بخش کشاورزي بزرگترين مصرف‌کننده آب در کشور است، افزود: حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد آب شيرين استحصالي در کشور در بخش کشاورزي مصرف مي‌شود که به مبحث امنيت غذايي پيوند خورده است اما با تمهيدات دولت سيزدهم تلاش شده تا ضمن تامين امنيت غذايي در کشور، آب مصرفي در اين بخش مديريت و بهره‌وري در اين حوزه به ويژه در سال " مهار تورم و رشد توليد" ارتقا داده شود.
وي طرح‌هاي تامين و انتقال آب را از جمله ۲ برنامه مدون دولت براي اين بخش کشاورزي استان برشمرد و گفت: در همين راستا ۲۶ طرح در حوضه کارون به مساحت ۱۳ هزار هکتار و اشتغالزايي ۱۰ هزار نفر با تخصيص آب ۹۳ ميليون مترمکعب تعريف شده و در دست اجراست که طي سال گذشته ۲۰۰ ميليارد تومان منابع اعتباري براي آن اختصاص يافت و پيش‌بيني مي‌شود در سال جديد جهش خوبي در اين رابطه انجام مي‌گيرد.
رييس سازمان جهادکشاورزي چهارمحال و بختياري افزود: ۱۲ طرح ديگر نيز به مساحت چهار هزار هکتار و اشتغالزايي براي چهار هزار نفر و تخصيص آب به ميزان ۲۵ ميليون مترمکعب مجوز گرفته است که عمليات اجرايي آن پس از تکميل طرح‌هاي نيمه‌تمام آغاز مي‌شود.
اعتبار آبياري تحت فشار در استان طي ۶ ماه اخير برابر با ۱۰ سال گذشته
برزگر از تخصيص ۵۰ ميليارد تومان اعتبار براي اجراي شبکه‌هاي آبياري تحت فشار در استان طي ۶ ماه اخير خبر داد و گفت: اهتمام دولت در اين حوزه در مقايسه با سال‌هاي گذشته بي‌نظير است و اين رقم معادل مجموع اعتبار آبياري تحت فشار ۱۰ سال گذشته است.
وي نياز مصرفي آب بخش کشاورزي استان براي افق ۱۴۲۰ را ۲ ميليارد و ۲۴۲ ميليون مترمکعب اعلام کرد و افزود: براي تامين اين ميزان آب، منابع جديدي از جمله سد شهداي چشمه علي (ونک)، سد آقبلاغ، سد باباحيدر و سد بيدکان تعريف شده است که با تکميل و بهره‌برداري از اين طرح‌ها، اجراي مجتمع‌هاي کشاورزي از جمله طرح‌هاي گلخانه‌اي و دامپروري ايجاد و توسعه مي‌يابد.
افزايش ۲۰۰ گرمي توليد به ازاي هر مترمکعب آب در استان
رييس سازمان جهادکشاورزي چهارمحال و بختياري ارتقاي بهره‌وري آب را راهبرد دوم دولت سيزدهم در تامين آب بخش کشاورزي عنوان کرد و اظهار داشت: ارتقاي بهره‌وري به ۲ مقوله فيزيکي و اقتصادي تقسيم‌بندي مي‌شود که در بخش فيزيکي آن بايد به ازاي هر مترمعکب آب توليد بيشتري حاصل شود که اين مهم در سال گذشته محقق شد و ۲۰۰ گرم به ازاي مصرف هر مترمکعب آب افزايش توليد داشتيم.
در حال حاضر ۵۸ درصد اراضي چهارمحال و بختياري به سامانه‌هاي نوين آبياري مجهز است در حاليکه ميانگين کشوري آن ۴۶ درصد استبرزگر همچنين با اشاره به رتبه دوم استان در تجهيز اراضي استان به سامانه‌هاي نوين آبياري، افزود: در حال حاضر ۵۸ درصد اراضي استان به سامانه‌هاي نوين مجهز است در حالي که ميانگين کشوري آن ۴۶ درصد است.
وي تصريح کرد: امسال نيز اجراي سامانه‌هاي نوين آبياري در يک هزار و ۶۰۰ هکتار از مزارع و باغات استان هدفگذاري شده است.
رييس سازمان جهادکشاورزي چهارمحال و بختياري استفاده از آب سبز را از ديگر راهکارهاي دولت در ارتقاي بهره‌وري آب در بخش کشاورزي عنوان کرد و گفت: سال گذشته ۳۱ هزار هکتار توسعه ديمزارها در استان محقق شد.
برزگر اجراسازي طرح مغفول مانده اصلاح الگوي کشت را از ديگر اقدامات دولت سيزدهم در راستاي افزايش بهره‌وري در بخش کشاورزي برشمرد و گفت: در قالب اين طرح گلخانه‌هاي استان از ۳۰ هکتار در پايان دولت دوازدهم به ۷۰ هکتار در حال حاضر رسيده و ۳۵ هکتار نيز در دست احداث است.
وي توسعه کشت گياهان دارويي را از ديگر راهبردهاي طرح اصلاح الگوي کشت عنوان کرد و يادآور شد: در سفر رييس‌جمهور و اعضاي هيات دولت کشت گياهان دارويي در ۴۵۰ هکتار از اراضي استان مصوب شد که طي سال گذشته ۳۸۰ هکتار آن محقق شد.
صرفه‌جويي پنج ميليون مترمکعبي آب در بخش کشاورزي استان
رييس سازمان جهادکشاورزي چهارمحال و بختياري خاطرنشان کرد: در مجموع با اجراي سياست‌ها و طرح‌هاي دولت در استان طي سال گذشته پنج ميليون مترمکعب آب در اين بخش صرفه‌جويي شد و استان رتبه نخست توسعه گلخانه را در کشور کسب کرد.
شهرک تخصصي بادام، شهرک دانش‌بنيان نهاده‌هاي کشاورزي، ميدان دام و کاهش ضايعات بخش کشاورزي برنامه‌هاي استان براي افزايش بهره‌وري اقتصادي بخش کشاورزي استبرزگر ادامه داد: در خصوص بهره‌وري اقتصادي نيز که به معناي ارزش توليدات کشاورزي به ازاي هر مترمکعب آب مصرفي است نيز چندين اقدام در استان در دست اجراست که شامل شهرک تخصصي بادام، شهرک دانش‌بنيان نهاده‌هاي کشاورزي، ميدان دام و کاهش ضايعات بخش کشاورزي مي‌شود.
وي افزود: در قالب اين طرح‌ها، ارزش افزوده محصولات کشاورزي در استان افزايش، زنجيره توليد تکميل و در نهايت با مصرف آب کمتر محصولات بيشتري با ارزش بالا در استان حاصل مي‌شود.
چالش افت شديد آبهاي زيرزميني در استان
رييس سازمان جهادکشاورزي چهارمحال و بختياري، وابستگي کشاورزي استان به منابع آب زيرزميني را از چالش‌هاي موجود اعلام کرد و گفت: تمامي دشت‌هاي استان ممنوعه و ممنوعه بحراني شده است و ما چاره‌اي جز براي اينکه بتوانيم متناسب با نياز جمعيت رو به افزايش امنيت غذايي خود را تامين کنيم، از آبهاي زيرزميني به سمت آبهاي سطحي هدايت شويم.
برزگر همچنين رفع تداخلات را از اقدامات موثر دولت در راستاي کاهش منازعات آبي در بخش کشاورزي استان دانست و اظهار داشت: تاکنون ۹۰ درصد اراضي مشمول پلاک‌گذاري شامل ۲۱۶ هزار هکتار از اراضي استان رفع تداخل شده که گام مهمي در کاهش منازعات آبي بوده است.
وي با بيان اينکه در استان هدررفت آب به شکل قابل توجهي وجود ندارد، خاطرنشان کرد: آنچه در هدررفت آب در استان مشهود است سرشاخه و ضايعات باغي است که شامل سالانه ۲۰۰ هزار تن مي‌شود که براي اين موضوع نيز برنامه‌اي در دستور کار داريم تا بتوان آن را به شکل کود و کمپوست به خاک برگردانيم که هنوز براي اين موضوع سرمايه‌گذاري اعلام آمادگي نکرده است.
نماينده صنف کشاورزان استان: آينده روشن بخش کشاورزي با سياست‌هاي دولت
رييس اتاق اصناف کشاورزان چهارمحال و بختياري نيز در اين ميزگرد، آينده بخش کشاورزي استان را با اجراي سياست‌هاي پيشران دولت سيزدهم روشن ترسيم کرد و گفت: نگاه دولت به بخش کشاورزي مثبت بوده و رويکرد دولت در اين حوزه اميدوارکننده است.
مرتضي درخشان با اشاره به تحقق وعده‌هاي دولت و به ويژه استاندار در خصوص مطالبات مردم استان در حوزه آب، تصريح کرد: نه تنها چالش تامين آب شرب استان با پيشرفت بالاي طرح آبرساني نيمي از جمعيت استان در حال رفع کامل است بلکه در حوزه کشاورزي نيز طرح‌هايي که طي سال‌هاي گذشته با مشکل تخصيص آب روبرو بودند اکنون مشکل آن برطرف شده است.
در دولت سيزدهم با پيگيري فراوان استاندار و رويکرد عدالت‌محورانه شخص رييس‌جمهور و هيات دولت حقوق از دست رفته کشاورزان استان در حال احيا استوي تصريح کرد: در سال‌هاي گذشته بي‌عدالتي در بحث تخصيص آب به بخش کشاورزي استان مشهود بود اما در دولت سيزدهم با پيگيري فراوان استاندار و رويکرد عدالت‌محورانه شخص رييس‌جمهور و هيات دولت حقوق از دست رفته کشاورزان استان در حال احيا است.
رييس اتاق اصناف کشاورزان چهارمحال و بختياري با اشاره به اهميت بخش کشاورزي در خصوص تامين امنيت غذايي کشور، اظهار داشت: اولويت کشاورزان کمک به دولت براي تامين امنيت غذايي است و اگرچه تاکنون ضررهايي در خصوص محدوديت مصرف آب از منابع زيرزميني متحمل شده‌اند اما با سياست‌هاي دولت همکاري و همراهي لازم را دارند.
درخشان افزود: وزارت نيرو اگرچه طبق قانون مکلف است که زماني که پروانه‌هاي بهره‌برداري از چاه‌ها را تعديل مي‌کند بايد به کشاورزان خسارت بپردازد اما اين موضوع هنوز محقق نشده با اين وجود کشاورزان براي احياي دشت‌ها و جلوگيري از وخامت وضعيت آنها در مصارف خود صرفه‌جويي مي‌کنند.
وي خاطرنشان کرد: سال گذشته در بحران آب شرب شهرکرد، کشاورزان ۱۷ حلقه چاه براي اين مشکل در اختيار مسوولان قرار دادند و يا در مديريت خاموشي‌هاي ناشي از محدوديت برق کشاورزان همکاري خوبي داشتند.
تحقق وعده‌هاي دولت عامل مهمي در احياي سرمايه‌هاي اجتماعي
رييس اتاق اصناف کشاورزان چهارمحال و بختياري تحقق وعده‌هاي دولت سيزدهم را عامل مهمي در احياي سرمايه‌هاي اجتماعي و اعتماد مردم به مسوولان دانست و گفت: تجمعاتي که در خصوص بي‌عدالتي‌هاي روا شده در حق استان طي سال‌هاي گذشته در حوزه آب برگزار مي‌شد بسيار تعديل شده است و اميد مي‌رود در ادامه دولتمردان در خصوص تحقق مطالبات به حق و رفع دغدغه‌هاي مردم استان به ويژه کشاورزان گام‌هاي بيشتري بردارند.
به گزارش ايرنا، يک چهارم توليد ناخالص داخلي و يک پنجم اشتغال چهارمحال و بختياري به بخش کشاورزي وابسته است. از مجموع اراضي اين استان ۲۵۰ هزار هکتار معادل ۱۵ درصد سطح زيرکشت اراضي کشاورزي استان است و در حال حاضر ۷۹ هزار بهره‌بردار با توليد سالانه يک ميليون و ۶۳۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزي در اين استان فعال هستند.
ارتقاي امنيت غذايي و ضريب خودکفايي، ارتقاي سلامت محصولات کشاورزي و دامپروري، تکميل زنجيره‌هاي توليد و ارزش در حوزه نهاده‌ها، بازاريابي و فروش محصولات، ارتقاي سطح و ميزان خدمات به کشاورزان، ارتقاي سطح نظات و بازرسي‌ها و توسعه نظارت‌ها و سامانه‌هاي نظارتي از جمله برنامه‌هاي راهبردي سازمان جهاد کشاورزي در استان است که براي تحقق آن نياز به تامين آب پايدار وجود دارد و مسوولان ابراز اميدواري کردند با سياست‌ها و برنامه‌هاي دولت اين مهم بخوبي در استان انجام مي‌گيرد و در راستاي تحقق شعار سال مبني بر مهار تورم و رشد توليد گام‌هاي بزرگي در بخش کشاورزي اين استان برداشته مي‌شود.